Rằm tháng Giêng đi xem hội Hoa Đăng tết Nguyên tiêu ở Nam Kinh

Nói đến những điểm tham quan du lịch ở Nam Kinh, sẽ là thiếu sót rất lớn nếu không nhắc đến Hội đèn lồng Miếu khổng Tử Nam kinh, hay cũng có thể gọi là hội đèn lồng Tần Hoài Nam Kinh. Được mệnh danh là Thiên hạ đệ nhất đăng hội. Tính đến năm 2020, Nam Kinh đã tổ chức lễ hội này 34 năm liên tiếp, Nếu bạn có mặt ở Nam kinh đúng vào dịp này thì nhất định đừng bỏ qua trải nghiệm tuyệt vời này nhé.

Với người Châu Á thì ai cũng biết Tết nguyên tiêu, ngày rằm tháng riêng là một ngày quan trọng trong văn hóa tâm linh. Nhưng Ngày này quan trọng tới mức nào mà phật giáo, đạo giáo, nho giáo và dân gian đều lấy ngày này tổ chức và cũng gọi là Tết, gọi là Tết Nguyên Tiêu. Chúng ta cùng tìm hiểu một chút.

Rằm tháng giêng Tết Nguyên tiêu còn có tên gọi là lễ Thượng Nguyên, Nguyên Tịch; Nguyên Dạ, Tết Trạng Nguyên; Tết Đoàn Viên; Tết Hoa Đăng…là rằm đầu tiên trong năm. Có câu“ Cúng quanh năm không bằng ngày Rằm tháng Giêng “. Trong Phật Giáo Người ta tin rằng ngày ấy đức Phật giáng lâm tại các chùa để chứng độ lòng thành của Phật Tử. Các chùa thường khai đàn Dược Sư, hội Hoa Đăng; tổ chức đại lễ cầu an hoặc khai kinh Dược Sư và Tăng chúng, Ni chúng cùng Đạo tràng Phật Tử bản tự tụng niệm cầu an cho thập phương bá tánh; tổ chức phóng sanh, thả đèn; cứu tế, chẩn bần; hồi hướng công đức để cầu nguyện cho phong điều vũ thuận, quốc thái dân an, thế giới hòa bình, chúng sanh an lạc.

Với tư tưởng tam giáo đồng nguyên của người Việt, rằm tháng giêng còn là ngày vía Thiên Quan, Thiên quan tứ phúc nên người ta đến chùa trong dịp rằm tháng giêng để dâng sao giải hạn và cầu tài lộc.

Trong Đạo giáo ngày này là 1 trong 3 Tiết lớn: Rằm tháng Giêng là tiết Thượng Nguyên - Thiên quan tứ Phúc, Rằm tháng Bảy là tiết Trung Nguyên, Địa quan xá tội dân gian là xá tội vong nhân. Rằm tháng Mười là tiết Hạ Nguyên, Thủy quan giải ách. Tiết Thương Nguyên: Thiên quan tứ phúc, nghĩa là trời ban phúc, hảo vận lai. Thiên quan là Thiên quan đại đế, tên đầy đủ là Thượng Nguyên cửu khí tứ phúc thiên quan diệu linh nguyên dương đại đế tử vi đế quân. Là 1 trong 3 đại đế của Đạo Giáo do tam khí Thanh, Hoàng, Bạch hình thành, cai quản chư thiên đế vương, thượng thánh đại thần Ngày Rằm tháng Giêng là ngày vía của Ngài.

 

Theo Nho học thì xưa ngày này còn được gọi là Tết Trạng Nguyên. Nhân dịp trăng sáng đầu năm, nhà vua cho mở đại tiệc tại vườn thượng uyển, triệu các vị trạng nguyên đến dự hội, ngắm cảnh, xem hoa, làm thơ xướng họa, ca ngợi các vẻ đẹp thiên nhiên và ân đức nhà vua đã đem lại thái bình thịnh trị. Từ đó về sau lễ hội tết Nguyên Tiêu đã được lưu truyền rộng rãi trong dân.

 

Với dân gian, giai thoại được truyền tai nhiều nhất liên quan đến một con thiên nga của thiên đình bay xuống hạ giới và bị một người thợ săn bắn chết. Ngọc Hoàng nghe tin nổi giận, sai một đội quân đến ngày Rằm tháng Giêng xuống phóng hỏa để thiêu trụi mọi thứ ở trần gian. May thay trong số các quan ở thiên triều có một vị không đồng tình với Ngọc Hoàng, đã xuống hạ giới để bày cách cho con người thoát khỏi đại họa.Theo lời của vị quan, đúng ngày này, nhà nào cũng treo đèn lồng màu đỏ nên Ngọc Hoàng cứ nghĩ lệnh phóng hỏa đã được thi hành.Nhờ đó, người trần gian thoát nạn. Từ đó, tại Trung Quốc cứ đến ngày này, nhà nhà đều treo đèn lồng như một cách trả ơn vị ân nhân trên thiên đình.

Lại có truyện kể khác rằng thời Hán Vũ Đế có một cung nữ tên là Nguyên Tiêu đã qua nhiều cái Tết mà không được đoàn tụ với gia đình, buồn cho số phận nên đã tìm đến một cái giếng toan kết liễu cuộc đời. May thay, cô gái được Đông Phương Sóc, viên sủng thần của Hán Vũ Đế cứu sống. Để giúp cô cung nữ thỏa lòng nhớ thương cha mẹ, Đông Phương Sóc nghĩ ra một kế:  tung tin là Hỏa Thần sẽ cử người đến thiêu hủy thành Trường An khiến trong nội thành hoang mang khiếp sợ. Được tin thần hỏa sẽ đốt thành Tràng An, Hán Vũ Đế vội triệu mưu sĩ Đông Phương Sóc đến để bàn cách đối phó. Đông Phương Sóc vờ suy nghĩ một lúc rồi tâu với vua: Nghe nói thần lửa rất thích ăn bánh trôi, trong cung có Nguyên Tiêu khéo tay, có thể giao cho cô làm bánh đãi Hỏa Thần, đồng thời ban lệnh cho dân chúng Tràng An đến ngày đó mỗi nhà phải treo trước cửa một chiếc đèn lồng đỏ để Ngọc Hoàng tưởng lầm thành Trường An dưới trần đang bị lửa thiêu. Để tặng công làm bánh dụ Hỏa Thần, nhà vua đã cho Nguyên Tiêu về đoàn tụ với gia đình, còn người đời ghi ơn "dẹp nạn lửa" của cô gái nên đặt cho chiếc bánh trôi và ngày rằm tháng giêng cái tên "Nguyên Tiêu", và họ quan niệm ngày Nguyên Tiêu đồng nghĩa với "Tết đoàn viên" hay "Tết tình yêu".

Với người Trung Quốc, rằm tháng Giêng còn gọi là tết Nguyên Tiêu với lễ hội cúng Hoa Đăng, làm bánh trôi. Còn với những người Châu Á khác như Nhật Bản, Hàn quốc, Philipine và cộng đồng người Hoa trên toàn Thế giới cũng có những hoạt động văn hóa truyền thống trong ngày này.